Verbonden Partijen

Het openbaar belang dat door de verbonden partij wordt behartigd

In de gemeenschappelijke regeling “Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen”  (GMR) bundelen, sinds 2021, 18 gemeenten met ruim  800.000 inwoners hun krachten om in balans een schaalsprong (Groene Groei) te realiseren. De ambitie is om de groei van wonen, werken, mobiliteit, energietransitie, verduurzaming en natuurversterking zo te realiseren dat we een balans vinden tussen levendige stedelijkheid en ontspannen groene leefkwaliteit. Om dit te bereiken zijn  de 18 gemeenten samen aan de slag met vijf opgaven;

• Groene groeiregio (verbinden van ruimtelijke opgaven en woningbouw)
• Productieve regio (economie en arbeidsmarkt)
• Ontspannen regio (leefbaarheid, natuur en landschap, cultuur en erfgoed)
• Verbonden regio (mobiliteit en bereikbaarheid)
• Circulaire regio (circulariteit, duurzaamheid, klimaat en energie)

Daarbij werkt de GMR nauw samen met The Economic Board, de provincie, de regio Food valley, en de waterschappen, het Rijk (verschillende departementen) en andere maatschappelijke partners.
Gemeente Rheden participeerde in 2023 in alle GMR-opgaven. De financiële bijdrage van Rheden bedroeg in 2023 € 369.000 incl de bijdrage aan The Economic Board.

Ontwikkelingen

In 2023 heeft de samenwerking geresulteerd in het GMR-regioarrangement, het NOVEX ontwikkelperspectief met bijbehorende uitvoeringsagenda, een toekomstverkenning 2120 (samen met de Wageningen Universiteit), een vastgestelde regionale Huisvestingsverordening, de gebiedsprogramma’s het Regionale Mobiliteits Programma, het programma Conceptueel en circulair bouwen, de regionale energiestrategie, de koers Economie van de toekomst, een actualisatie van het Regionaal Programma Werklocaties, de economische monitor, een kwalitatief evaluatieonderzoek en het Groen-blauw raamwerk met de bijbehorende uitvoeringsagenda. Eind 2023 zijn ook de netcongestie en toekomstige drinkwatertekorten als randvoorwaardelijke thema’s geïdentificeerd.
De GMR is steeds succesvoller in het organiseren van de externe financiering van bovenlokale maatregelen. Zoals o.a. de extra middelen voor de bereikbaarheid (o.a. Nijmegen West, Arnhem Oost, A50) en voor de woningbouw (WBI, o.a.  Rheden, Duiven, Heumen, Wijchen) die optellen tot ca. 750 miljoen. Ook heeft de GMR haar Regio Deal Gezonde Groei toegekend gekregen met daarin een rijksbijdrage van 15 miljoen. Voor het programma Slim en Schoon hebben we de afgelopen drie jaar (cijfer volgt) miljoen aan rijksbijdrage gekregen. Voor de RES (cijfer volgt) En op kleinere schaal, maar niet minder belangrijk, hebben we geld gekregen om ons recreatieve wandelroutenetwerk uit te breiden en te verbeteren en om de culturele sector een extra impuls te geven (1,4 miljoen).  Daarnaast hebben gemeenten door samen op te trekken, efficiencyvoordeel gehad, zoals bijvoorbeeld met de gezamenlijke inkoop van energie en de regionale beschikbaarheid van flexpools van specialisten. De samenwerking heeft ook nieuwe of verstevigde partnerschappen opgeleverd, waaronder de verstevigde samenwerking met Rijk- provincie en waterschappen. De versterkte regionale samenwerking klinkt ook door in de gezamenlijke aanvraag Regio Deal Veluwe (€ 20 miljoen) en de aanvraag door de DPRA-werkregio Veluwezoom voor de 'tijdelijk impulsregeling klimaatadaptatie', voor het (versneld) nemen van klimaatadaptieve maatregelen.

De gemeenteraad van Rheden is met 2 leden vertegenwoordigd in de Regionale Agenda Commissie (RAC).

Financiële informatie

De jaarrekening 2023 van de GMR resulteert in een exploitatie-overschot van € 197.682.

Conform de afspraken in de gemeenschappelijke regeling zal dit exploitatie-overschot naar rato worden terug geboekt naar de deelnemende gemeenten.
De reservepositie van de GMR is op het maximale niveau zoals vastgelegd in de gemeenschappelijke regeling.

Risico’s

De regionale samenwerking in GMR-verband is nog jong en opereert in een dynamische maatschappelijke, bestuurlijke en economische context.
De opgaven zijn complex en concurreren met elkaar om schaarse ruimte. De urgentie van de opgaven (woningbouw, natuurversterking, drinkwaterreserves, energie-transitie, reductie van emissies zoals CO2 en Stikstof,  mobiliteitsknelpunten, recreatiedruk, circulaire economie, ed.) neemt  toe.  Het Rijk oefent druk uit om te versnellen, maar de uitvoeringscapaciteit staat onder druk.
De uitkomsten van provinciale verkiezingen brengen onzekerheden met zich mee onder andere m.b.t. de politieke prioriteiten en aanpak van opgaven.
Ook is de economische context, met de naweeën van de Corona-pandemie,  momenteel mede ten gevolge van geo-politieke onrust en sterke inflatoire effecten een onzekere factor.