Inleiding

Het jaar van de kracht van 450 jaar Rhedense samenleving
Met een gevoel van zorg en verantwoordelijkheid bieden wij u de Jaarstukken 2023 aan. Dit document is meer dan een verzameling cijfers en grafieken; het weerspiegelt onze inzet, uitdagingen en successen. Het toont onze gemeenschappelijke reis naar een veerkrachtige en duurzame gemeente.
Na de verkiezingen van 2022, was dit het eerste jaar waarin de nieuwe coalitie echt aan het stuur heeft gezeten. In het eerste jaar na het Coalitieakkoord getiteld ‘Groener, socialer en dichterbij’ heeft het accent met name gelegen op ‘Dichterbij’.  Bovendien was het ons jubileumjaar: Rheden 450 jaar.
Het was ook het eerste jaar waarin uitvoering is gegeven aan het Burgerakkoord 'Rheden CO2-neutraal', een akkoord dat door inwoners aan de hand van vier thema’s is uitgewerkt in een Duurzaamheidsagenda: Bewustwording en Consuminderen, Groen en Voedsel, Verduurzamen Woningen en Lokale Energie. De agenda is in afstemming met de klankbord-, kern- en werkgroepen van het G1000 Burgerberaad tot stand gekomen. We zijn er trots op dat we de Rhedense samenleving hebben mogen begeleiden in dit belangrijke proces. De uitvoering ligt in de samenleving.
‘Dichterbij’ hebben we ook letterlijk vorm gegeven door middel van dorpsgesprekken, die leidden tot een omgevingsvisie voor alle zeven kernen binnen onze gemeente. De vraag ‘Hoe ziet Rheden er in 2040 uit?’ was hierbij leidend. De inzichten uit deze gesprekken zijn gebruikt voor het opstellen van de visie voor de hele gemeente. We zijn er trots op dat participatie en samenwerking binnen de gemeente Rheden vanzelfsprekend is geworden.
De energie en kracht van Rheden was ook duidelijk voelbaar tijdens ons lustrum ‘Rheden 450 jaar’. Dit werd gevierd in alle zeven dorpen. Op 16 april 2023 startten de festiviteiten met de unieke historische jubileumoptocht. Daarna zijn tal van dorpsfeesten gevierd, heeft een door de ondernemers georganiseerd wijnfestival plaatsgevonden en heeft de ‘Stichting Fiets op 1!’ het Nationaal Fietscongres naar de gemeente Rheden gehaald. Een mooie gezamenlijke inzet, wat veel energie heeft gegeven aan de verbondenheid.
Natuurlijk mogen we de twee nationale verkiezingen die hebben plaatsgevonden niet onbenoemd laten. Heel veel vrijwilligers en onze organisatie hebben hier energie in gestoken.

Financiële positie

Financieel gezien zijn de zorgen voor de komende jaren groot. De jaarrekening van 2023 laat een tekort zien van ongeveer € 1.549.000 (exclusief resultaatbestemming). De komst van het ravijnjaar 2026 en de negatieve resultaten in de afgelopen jaren vragen om een herbezinning op de gemeentelijke uitgaven. Daarom heeft het College in 2023 voorbereidingen getroffen en een traject uitgezet om te komen tot een solide kadernota voor 2025. De maatregelen die daaruit voor alle programma’s volgen zullen in 2024 concreet worden en naar verwachting een grote impact hebben op de organisatie en samenleving. Echter door eerst te snoeien, verwachten we uiteindelijk weer gezond te kunnen bloeien.

Aandacht voor sociale samenhang

In het jaar 2023 hebben we veel energie gezet op sociale samenhang en betrokkenheid van inwoners en het opzetten van opvanglocaties voor vluchtelingen. Dit als reactie op de toenemende druk op de leefbaarheid in diverse wijken, een toenemend aantal vluchtelingen en druk op de jeugdzorg.
Ook hebben we een start gemaakt met het Koersdocument Sociaal Domein, dat richting geeft aan ons sociale beleid voor de komende jaren. Een ander speerpunt was het versterken van de basisvaardigheden van onze inwoners, ondersteund door initiatieven zoals de uitbreiding van het Taalhuis en educatieve programma's die onderwijsachterstanden bij kinderen tegengaan. Al deze inspanningen dragen naar verwachting bij aan een grotere (financiële) zelfredzaamheid en sociale inclusie binnen onze gemeenschap.

Duurzaamheid en innovatie in openbare ruimtes

Ons programma voor de leefomgeving heeft zich sterk gericht op het verbeteren van zowel de fysieke als de sociale leefomgeving van onze inwoners. We hebben onder meer duurzaamheidsprojecten gerealiseerd die de leefbaarheid van onze gemeente verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn het vergroenen van de openbare ruimte en het invoeren van meer innovatieve afvalverwerkings-methoden die onze ecologische voetafdruk verkleinen. Daarnaast is flink ingezet op het verbeteren van onze lokale infrastructuur, bijvoorbeeld de reconstructie van de Harderwijkerweg en de Oranjebuurt in Dieren, de aanpassingen van de Oranjeweg in Rheden en de reconstructie van de Kastanjelaan in Velp.

Digitale toekomst

Er is extra aandacht besteed aan het verbeteren van de dienstverlening en het verhogen van de transparantie naar onze burgers door toepassing van de Wet Open Overheid. Dit omvat onder meer het optimaliseren van communicatiekanalen tussen de gemeente en haar inwoners en het vereenvoudigen van processen om de toegang tot gemeentelijke diensten te verbeteren. Een belangrijke ontwikkeling was de lancering van een participatieplatform, waardoor het voor inwoners eenvoudiger wordt om digitaal mee te denken over gemeentelijke thema's. Daarnaast is er veel tijd gestoken in het digitaal toegankelijk maken van al onze producten en diensten.
In het kader van bedrijfsvoering hebben we ons gericht op het optimaliseren van de operationele efficiëntie door onder andere een verbeterd personeelsbeleid en IT-beheer. In 2023 is het programma Digitaal Rheden opgestart. Dit programma omvat diverse projecten gericht op het verbeteren van het digitaal werken.

Perspectief 2024

De financiële huishouding is in 2023 verder onder druk komen te staan. De jaarrekening 2023 vertoont dan ook een tekort van afgerond € 1.549.000. De verslechterende financiële situatie hebben Raad en College zien aankomen. Deze ontwikkeling vraagt in 2024 om een antwoord op de vraag: ‘Wat wil en kan Rheden zijn?’. Het gesprek tussen Raad en College over krachtige keuzes voor een krachtig Rheden zal plaatsvinden in voorjaar en zomer 2024. Dit zal resulteren in een solide kadernota voor 2025 en verder. De denklijnen voor de dichting van het verwachte tekort zijn inmiddels in de Raad van 16 april 2024 besproken en bekrachtigd. De gesprekken zullen de komende periode over tal van onderwerpen gaan zoals: wonen, zorg, onderwijs, economie en verdiencapaciteit. Zowel de wettelijke als de autonome taken van de gemeente zullen kritisch tegen het licht worden gehouden en waar mogelijk moeten ambities worden bijgesteld. Als gemeente hebben wij echter zelf niet alles in de hand. Ook de afgelopen jaren is immers gebleken welke effecten de landelijke of internationale crises lokaal kunnen hebben.
Wel kunnen wij als College en Raad anticiperen en reageren op ontwikkelingen en krachtig sturen om zo te werken aan een financieel gezond en krachtig Rheden.