De financiële positie van de gemeente is onder meer te beoordelen aan de hand van een aantal financiële kengetallen. Om ook de vergelijkbaarheid tussen gemeente te bevorderen zijn er met ingang van 2015 door het BBV een vijftal voorgeschreven. De betreffende kengetallen zijn hieronder opgenomen en nader toegelicht.
Kengetallen: | Rekening | Begroting | Rekening | Cat. |
|---|---|---|---|---|
2022 | 2023 | 2023 | ||
Netto schuldquote | 59% | 97% | 59% | A |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 55% | 93% | 55% | A |
Solvabiliteitsratio | 21% | 15% | 16% | C |
Structurele exploitatieruimte | 1,89% | 1,60% | -1% | B |
Grondexploitatie | 0,18% | 0% | -2% | A |
Belastingcapaciteit | 90% | 92% | 92% | A |
Toelichting
De kengetallen tezamen geven een beeld van de financiële gezondheid van onze gemeente. Daarbij zijn voor zowel de netto schuldquote en de solvabiliteit normen afgesproken, die nog zullen worden verankerd in de financiële verordening.
Netto schuldquote en Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Normaal ligt de netto schuldquote van een gemeente tussen 0% en 90%. Als de netto schuldquote tussen 90% en 130% ligt, is de gemeenteschuld hoog. Hij moet niet verder stijgen. Als de netto schuldquote boven de 130% uitkomt, dan bevindt de gemeente in de gevarenzone. Het bestuur moet er werk van maken om de schuld te verlagen. (Bron: VNG -website).
De norm voor de netto schuldquote is lager dan 130%.
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. De solvabiliteitsratio wordt berekend door het totale eigen vermogen te delen door het totaal van de passiva.
De norm voor de solvabiliteitsratio is hoger dan 20%.
De structurele exploitatieruimte dient om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Een percentage van 0% betekent een sluitende begroting, een positief percentage wil zeggen dat er begrotingsruimte is. Feitelijk biedt het financieel meerjarig perspectief bij de begroting een betere indicatie.
Het kengetal grondexploitatie kan een grote invloed op de financiële positie van een gemeente hebben (zowel positief als negatief). Dit kengetal geeft een indicatie van het relatieve belang van de grondexploitatie. Het percentage is de waarde van bouwgronden in relatie tot de totale baten exclusief de reserves. De jaarlijkse actualisatie van de grondexploitatie geeft overigens een concreter beeld van het verwachte verloop van grondexploitaties.
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen kan worden gerelateerd aan de totale woonlasten. De woonlasten worden bepaald aan de hand van de OZB, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde. Overigens zegt dit percentage niets over de feitelijke onbenutte belastingcapaciteit, dat is immers een politieke keuze (zie ook de passage hierover bij de weerstandscapaciteit op de vorige pagina's).
Beoordeling van de kengetallen
Net zoals bij de bepaling van de weerstandscapaciteit gelden er ook voor deze kengetallen geen harde voorgeschreven normen. Door de Provincie Gelderland is wel een indeling in drie categorieën opgegeven als richtinggevend voor de beoordeling. Aan de categorieën wordt in principe geen kwalificatie gegeven, omdat normering in eerste instantie door de gemeente zelf dient plaats te vinden. Wel kan er worden gesteld dat categorie A het minst risicovol is en categorie C het meest. Eén afzonderlijk kengetal zegt niet alles, de kengetallen moeten altijd in relatie tot elkaar worden bezien. In onderstaande tabellen is een en ander weergegeven.
Handreiking beoordeling | Categorie A | Categorie B | Categorie C (meest risicovol) |
|---|---|---|---|
Netto schuldquote | < 90 % | 90 - 130 % | > 130 % |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | < 90 % | 90 - 130 % | > 130 % |
Solvabiliteitsratio | > 50 % | 20 - 50 % | < 20 % |
Structurele exploitatieruimte | BEGR en MJB > 0 % | BEGR of MJB > 0 % | BEGR én MJB < 0 % |
Grondexploitatie | < 20 % | 20 - 35 % | > 35 % |
Belastingcapaciteit | < 95 % | 95 - 105 % | > 105 % |
Conclusie
Drie van de vijf kengetallen laten een score zien die thuishoort bij categorie A (minst risicovol). De netto schuldquotes zijn t.o.v. de jaarrekening 2022 stabiel gebleven en scoren onder de 90% en belanden daarmee in categorie A. Dit geldt ook voor de kengetallen 'grondexploitatie' en 'belastingcapaciteit'.
De solvabiliteitsratio is verslechterd ten opzichte van de jaarrekening 2022. De score komt nu uit op 16% en valt daarmee in categorie C. De structurele exploitatieruimte is verschoven van A naar B als gevolg van de geraamde begrotingstekorten 2026-2027.
De komende jaren zullen onze inspanningen er op gericht moeten blijven zijn om het weerstandsvermogen te vergroten en daarmee ook onze solvabiliteitspositie te verbeteren. Het streven is om, in het kader van continuïteit en een evenwichtige financiële situatie, de algemene reserve jaarlijks met € 1 miljoen te laten stijgen. Dit draagt bij aan een verbetering van onze solvabiliteit. Het zorgen voor een gezonde financiële positie stelt onze gemeente in staat om een zelfstandig en autonoom (financieel) beleid te (blijven) voeren. Hiermee kan de huidige vorm van repressief toezicht door de provinciaal toezichthouder ook in komende jaren worden gecontinueerd.