2. Leefomgeving

Het aantal woningen in Rheden dat aardgasvrij is, blijft beperkt (ongeveer 2% van de woningvoorraad). De eerste stappen zijn genomen om de wijk Dieren-West in de komende tien jaar aardgasvrij te maken. Ook in andere wijken hebben we de mogelijkheden voor alternatieve verwarmingsmethoden (zoals warmtenetten, collectieve of individuele oplossingen) verkend.

In 2023 hebben we sterk ingezet op de betrokkenheid van inwoners en bedrijven. Zeker inwoners spelen in Rheden een actieve rol in de energietransitie. Het aantal van meer dan 15 bewonersinitiatieven is opmerkelijk hoog en laat de grote betrokkenheid zien. Qua ondernemers gaat het vooral om enkele individuele bedrijven die bewust zijn van de opgave en ook stappen zetten.

We nemen op dit moment gezamenlijk de stappen die mogelijk zijn binnen de huidige kaders. Daarbinnen is niet alles mogelijk. Op dit moment zien wij dat bijvoorbeeld natuurwetgeving knelt met de opgave van grootschalige opwek. Op dit moment ligt grootschalige opwek achter op het uiteindelijk doel. Met alleen met zon op daken is de opgave niet geheel realiseerbaar is. De komende jaren zal door netcongestie het lastig worden om plannen te realiseren.

Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. In 2023 zijn de voorbereidingen om aanvragen, meldingen en informatieplichten te kunnen ontvangen succesvol verlopen. Brieven, besluiten en werkprocessen zijn aangepast aan de Omgevingswet en Wkb. De bruidsschat is in beheer genomen als 2de gemeente in Nederland. Verordeningen zijn tijdig aangepast. De Omgevingsvisie is in voorbereiding.

De Omgevingsvisie wordt vastgesteld in 2025 en niet in 2024. Voorbereidingen zijn getroffen.

Wij werken op dit moment de prioritering uit. Daarbij starten wij met de uitvoeringsstrategie voor de woningbouw(versnelling).

In het kader van het opstellen van het permanente omgevingsplan oefenen wij met en werken we aan de opzet en structuur van het nieuwe omgevingsplan en regelgeving onder het nieuwe stelsel. Verder onderzoeken wij hoe we initiatieven voor inwoners en bedrijven zo eenvoudig mogelijk kunnen maken.

In 2023 hebben we veel woonbeleid vastgesteld: de woondeal 2.0, het woonwagenbeleid, de woonzorgvisie, de uitvoeringsstrategie woningbouw, de actualisatie van de woonvisie, een nieuwe doelgroepenverordening en een nieuwe huisvestingsverordening. Ook is er een projectleider flexwonen gestart. Helaas kost het veel tijd voor nieuwe projecten om gerealiseerd te worden. Er worden nog te weinig woningen toegevoegd om de ambitie van minimaal 810 t/m 2030 te realiseren.

De vastgestelde Woondeal 2.0, de geactualiseerde woonvisie, de nieuwe doelgroepenverordening en huisvestingsverordening helpen ons bij het realiseren van meer betaalbare huur- en koopwoningen en een meer evenredige verdeling in de regio.

Met het aantal betaalbare woningen, de doorstroming van senioren en bevorderen van circulaire woningbouw liggen we op koers. Het aantal toegevoegde levensloopgeschikte woningen blijft nog achter.

Wijkaanpak Stenfert, uitruil van sociale huurwoningen en meer opwek van zonne-energie loopt volgens planning. Ook bij het verduurzamen van de woningvoorraad worden goede stappen gezet.

Conform planning heeft de advisering plaatsgevonden bij tal van nieuwe initiatieven.

De ontwikkeling van de werkgelegenheid zal naar verwachting afwijken van het Geldese gemiddelde.
Dit heeft o.a. te maken met het feit dat de uitbreidingscapaciteit (nieuw areaal) binnen de gemeente Rheden beperkt is.

Het aantal overnachtingen is daadwerkelijk gestegen. Waardoor dit komt is niet duidelijk

Er zijn presentaties gegeven aan het College en de MT's Leefomgeving en Bedrijfsvoering.
In samenwerking met Arnhem en Renkum is een online workshop Circulaire Economie georganiseerd. Vanuit Rheden hadden zich 13 belangstellenden gemeld.
Concrete mogelijkheden bij enkele civiel technische projecten.

Circulaire economie als thema voor Ondernemerscafe.
Meedenken van bestuur OCR over de invulling van creeren van bewustzijn bij ondernemers.

Binnen het huidige afvalverzamelingssysteem behalen we het maximale scheidingspercentage.

We hebben structureel kansen kunnen verzilveren in elk gemeentelijk project en bij elke vergunning of bestemmingsplanwijziging. Koppeling met klimaatadaptatie en preventie van energiearmoede kreeg vorm via aanloop naar een Soortmanagementplan (SMP). De 0-meting voor gebouwbewonende soorten hiertoe is al uitgevoerd in Dieren-West en Ellecom. Het ‘Communicatieplan Biodiversiteit’, het puntensysteem voor natuurinclusief bouwen en het inrichten en het vergroenen van bedrijventerreinen en van schoolpleinen (in samenwerking met het IVN) zijn opgestart. Voor verbeteren van biodiversiteit op particulier terrein hebben we 350 ‘nectarkroegen’ uitgereikt, excursies gehouden, ‘buurtsafari’s georganiseerd’ en samengewerkt met acties als Steenbreek. Onze werkgroep biodiversiteit kreeg een solidere basis. We zijn gestart met maaibeheer volgens Kleurkeur op de ‘bloemrijke gazons’ en hebben hiertoe ook bermenonderzoek uit laten voeren.

Wij hebben het beheerd conform onze beheerplanning

We zijn constant bezig om het Rhedense landschap te versterken. Hiervoor nemen wij deel aan diverse initiatieven om dit mogelijk te maken.

We hebben 50 eigenaren ondersteund bij het instandhouden van hun erfgoed (rood en groen) door middel van de gemeentelijke monumentensubsidie en subsidie middels het Actieprogramma Kwaliteitsimpuls Landgoederen Rheden (AKLR). Daarnaast worden vragen of aanvragen van eigenaren tijdig behandeld. Tot slot hebben we in verscheidene projecten het erfgoed in de schijnwerpers gezet tijdens het vieren van het 450 jaar bestaan van de gemeente.

De erfgoedadviseurs, archeoloog en de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit worden betrokken bij ruimtelijke ontwikkelingen en aanpassingen aan erfgoedlocaties, waardoor de erfgoedwaarden kunnen worden geborgd en versterkt. Daarnaast wordt aansluiting gezocht bij initiatieven in de gemeente en de regio op het gebied van toerisme.

Alle gemeentelijke monumenten zijn ingetekend in de erfgoeddatabase. Vrijwilligers helpen om alle informatie toe te voegen. De website van Erfgoed Rheden-Rozendaal (voorheen Rheden op de Kaart) is in ontwikkeling. De gebiedsatlas wordt gefaseerd gevuld met beschikbare digitale kaarten.

We hebben in 2023 verder gewerkt aan een veilige en bereikbare woon-, werk en leefomgeving. In de projecten die zijn voorbereid en uitgevoerd is een integrale aanpak toegepast, zijn klimaat adaptieve maatregelen en het tegengaan van hittestress meegenomen.

In 2023 hebben de werkzaamheden in de openbare ruimte en bij Buurtbeheer bijgedragen aan deze doelstelling.
In de herinrichtingsprojecten is er SROI toegepast en bij team Buurtbeheer hebben inwoners deelgenomen/gewerkt in diverse constructies (oa. Garantiebanen, werkervaringsplekken, beschut werk, behoud van uitkering).

In projecten zijn verschillende maatregelen genomen om de risico’s te beperken. Bijvoorbeeld in de Oranjeweg te Rheden is een gescheiden stelsel aangelegd, wordt oppervlakkig naar de berm afgewaterd en is een greppel met natuurvriendelijke oever (in samenwerking met agrariërs) gerealiseerd.  
- Er zijn 3-30-300 kaarten vervaardigd, die via www.watisjouwrheden.nl raadpleegbaar zijn voor inwoners;
- In het kader van 450 jaar Rheden zijn er wegens succes niet 450, maar 733 bomen aan inwoners uitgedeeld en geplant;
- In Velp Zuid worden 65 bomen in de openbare ruimte geplant. De voorbereidingen (bewonersbijeenkomst, overleg en onderzoek) zijn gestart in 2023. Het daadwerkelijk planten gebeurt in het voorjaar van 2024. De provincie Gelderland draagt 50% bij in de vorm van subsidie.

In 2023 hebben we verschillende speelplaatsen heringericht. Ook hebben we een buurtspeelplaats gerealiseerd (grotere speelplek met volop uitdagingen voor 4-12 jaar) en zijn we gestart met het participatietraject en voorbereidingen voor nog 4 buurtspeelplaatsen (realisatie 2024). Naast inrichting van fysieke speelplaatsen zijn we gestart met wijksport- en spelactiviteiten in Velp om buitenspelen te stimuleren. In 2026 ontvangen we nieuwe cijfers (GGD) over de mate waarin kinderen buiten spelen.

In 2023 is een communicatiestrategie voor water en klimaatadoptie gemaakt. Hieruit is onder andere een (actieve) infographic gemaakt, welke via watisjouwrheden.nl te bekijken is.

Onder andere via watisjouwrheden.nl is het nieuws over de 3-30-300 kaarten en de bomen-uitdeel-actie gedeeld.

Ook in 2023 hebben inwoners geparticipeerd in het beheer en de herinrichtingsprojecten in de openbare ruimte. En zijn we met verschillende Ik buurt mee! initiatieven gestart om hun buurt mooier, groener en veiliger te maken (inrichting). Onderdeel daarvan is om samen met hun buurtgenoten het beheer van dit specifieke gedeelte openbare ruimte op zich te nemen. Op deze manier zijn inwoners betrokken bij en medeverantwoordelijk voor de inrichting en beheer van de openbare ruimte.

In 2023 zijn 5 initiatieven vanuit Operatie Steenbreek ondersteunt.

Voor 2023 hebben we onze doelstelling behaald en zijn er weer verdere stappen gezet door te investeren in energiebesparende LED-armaturen met dimmodules.
Daarnaast is de niet duurzame verlichting van onze fietspaden buiten de bebouwde kom vervangen voor duurzame verlichting, hierbij hebben wij gekozen voor armaturen met een bewegingsdetectie.

Het proces om te komen tot een LAS wordt verschoven van 2023 naar 2024.
In 2023 zijn aanvullend op de reguliere en geplande werkzaamheden vraagstukken vanuit de regio gekomen. Dit betrof het VLGG vanuit de Provincie en onder andere de 11-denklijnen vanuit de GMRegio. Maar ook de omgevingsvisie en -plan heeft tot op heden meer capaciteit gevraagd dan eerder ingeschat. Ten aanzien van voorgaande met de beschikbare capaciteit en prioritering van werk hebben we de LAS dit jaar niet kunnen oppakken.

Wij hebben de openbare ruimte in 2023 beheerd conform de in december 2021 door de Raad vastgesteld integraal beheerplan met onderliggende beheerplannen.

Het Watertakenplan Olburgen 2023-2027 is 20 december 2022 door de Raad vastgesteld. Daarin is onder andere gekozen de locaties met wateroverlast de komende jaren aan te pakken (binnen projecten IBOR).
Daarnaast wordt de aanpak van afgelopen jaren doorgezet om hemelwater af te koppelen en lokaal te benutten of te infiltreren. In projecten koppelen we, waar mogelijk en doelmatig, verhard oppervlak af van de vuilwater riolering. Als het kan nemen we maatregelen om water vast te houden in de bodem (sponswerking). Door hemelwater lokaal in de bodem te infiltreren en lokaal te benutten, dragen we ook bij aan het beperken van droogte- en hittestress.

Op meerdere wegen zijn fietsstroken verbreed en andere verkeersveiligheidsmaatregelen genomen. Verdere voorbereiding voor het verlagen van de snelheid naar 30 km/u in bepaalde buurten heeft plaatsgevonden (Rheden, De Steeg, Laag-Soeren). Zoals, bewonersoverleggen over de maatregelen en verdere technische uitwerking van tekeningen. Op de Doesburgsedijk zijn verschillende maatregelen uitgevoerd ter ontmoediging van doorgaand gemotoriseerd verkeer. De uitvoering voor het verbeteren van de verkeersveiligheid op de spoorwegovergangen krijgt vorm. In 2022 zijn diverse overwegen verbeterd. In 2023 is de spoorwegovergang Lentsesteeg tijdelijk afgesloten voor de veiligheid van langzaam verkeer, vooruitlopend op de beveiliging van deze overweg. Tot slot is in 2023 een bijdrage voor het Verenfonds 2024 veilig gesteld en de laadinfrastructuur verder uitgebreid.

Samen met betrokken overheden en andere partijen hebben we overlegd over de diverse ontwikkelingen in het spoor(goederen)vervoer over de IJssellijn. Procedures (ministerie I&W en ProRail) over de geluidswerende maatregelen langs het spoor zijn doorlopen en ProRail heeft deze projecten verder in de voorbereiding gebracht.